Ky ėshtė njė
kusht shumė i rėndėsishėm nė Islam dhe nė vehte ngėrthen shumė pėrparėsi disa prej tė cilave janė tė pėrmendura nė vijim:
1. U pėrgjigjet nevojave tė tė varfėrve nė shoqėri.
2. Pėrforcon marrėdhėniet mes tė pasurve dhe tė varfėrve, sikur qė secili nė mėnyrė tė
natyrshme ėshtė i mėshirshėm (i falėnderueshėm) ndaj atij qė i bėn mirė.
3. Pastron veten (shpirtin) dhe e zbute atė, largon ngurtėsinė dhe smirėn.
4. Shton zemėrgjerėsinė dhe simpatinė e muslimanit ndaj personave qė kanė nevojė.
5. Ka shpėrblime dhe bekime prej All-llahut, shton pasurinė dhe e shumėfishon atė.
Zekati ėshtė i obligueshėm nė kėto katėr lloje pasurishė qė vijojnė:
1. Prodhime nga toka (tė mbjellura) si drithėrat dhe frytet.
2. Kafshėt e mėdha shtėpiake.
3. Ari dhe argjendi
4. Pasuria nė tė holla.
Pėr tė gjitha llojet e pasurisė nisabi (vlera matėse e Zekatit) ėshtė i pėrcaktuar nė
vlerėn apo sasinė minimale tė saj.
PRODHIMET NGA TOKA (TE MBJELLURAT)
1- Sasia mė e vogė (nisabi) e prodhimeve siē janė: drithėrat, pemėt orizi, rrushi, etj.
ėshtė 5 vasek ose pėrafėrsisht 675 kg.
- Nėse ėshtė kultivuar e mjellura pa ndonje pėrpjekje nga ana e bujkut, nga shiu, ndonjė
kanal apo fontanė, atėherė njė e dhjeta e prodhimit total jepet zekat.
- Nėse tė mbjellurat janė kultivuar me mjete pėr ujitje apo mjete tjera qė nėnkuptojnė
shpenzime, atėherė 5% e prodhimit total jepet zekat.
2- Sa i pėrket zekatit nė kafshė njė studim mė i gjerė mund tė nxjerret nga hadithet
autentike (sahih) tė Pejgamberit [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] apo dijetarėt e hadithit qė nuk ėshtė edhe qėllim i yni
nė kėtė pėrmledhje tė shkurtėr mbi kėtė temė.
ARI, ARGJENDI DHE Tث HOLLAT
Sasia mė e vogėl pėr zekatė (nisabi) i argjendit ėshtė 140 mithkal gjegjėsisht 595 gram.
Nisabi pėr ari ėshtė 20 mithkal, gjegjėsisht 92 gram.
Zekati si nė ari ashtu edhe nė argjend ėshtė 1/40 ose 2.5 % e sasisė sė pėrgjithshme
pėr atė qė posedon sasinė e lartėpėrmendur mbrenda vitit (ka kaluar njė vit, ka mbushur vitin).
I njėjti rregull pėr ari vlenė edhe nė rast tė vlerave valutore (banknotave), metaliqeve
dhe ēeqeve gjithashtu, qenė ato nė dirhem, dinarė, dollarė a tjetėr duke vėnė parasysh se vlera arrin nisabin e arit sipas
ēmimit qė ka nė treg pėr atė vit. Kur kėto kondita tė plotėsohen 1/40 ose 2.5% e vlerės sė pėrgjithshme jepet pėr zekatė
Por sa i pėrket zekatit qė (rrjedhin, vijnė, burojnė) nga pasuritė qė tanimė i posedojmė
kushti pėr t`u pėrmbushur njė vit nuk zbatohet, tė mirat hyjnė nė pasuri nė tė njėjtėn kohė kur bėhet kalkulimi pėr pagimin
e zekatit. Kėshtu shtimi (lindjet e reja) i kafshėve tė medha i shtohet numrit te kafshėve qė janė pėr pagimin e zekatit,
nėse numri arrin nisabin dhe plotėson (pėrmbush) vitin pa marrė parasysh kohėn e kaluar gjatė shtimit (tė kokave tė reja).
Ligji pėr mosrrespektimin e kohes do te zbatohej edhe tek stolitė e grave nga ari apo
argjendi pėr pėrdorim personal apo huazime, kur keto te arrijne nisabin dhe viti eshte permbushur, sipas mendimit tė dijetarėve
nėn hijen e hadithit tė Resulullahut [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem]:
“Nėse ndonjėri posedon ari apo argjend dhe nuk paguan zekatin prej tyre nė Ditėn
e Gjykimit do tė rrahet me hekur tė zjarrtė, balli i tij dhe shpina do tė jenė tė ngjitura nė te. Dhe ky proces do tė pėrsėritet
gjatė ditės dhe vazhdojė netėve qė do tė zgjasin pesėdhjetėmijė vite derisa gjykimi i Tij t`i shpallet robėrve tė tij e ai
tė shoh nėse rruga e tij do t`a ēoj nė xhennet a xhehenem”. (Buhariu).
Tregon Amr bin Shuajbi se njėherė “Pejgamberi [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem]
me tė pare njė grua me dy bylyzykė nė duartė e vajzės sė saj e pyeti nėse ka dhėnė zekatin pėr to, dhe kur ajo u pergjigj
negativisht i tha: “A do tė dėshiroje qė All-llahu ti jap dy bylyzykė tė zjarrit nė vend tė tyre?” Me tė dėgjuar
kėtė ajo i hoqi ato (i hedhi)”.
Gjithashtu tregon Umu Seleme [radijall-llahu anhu] derisa ajo po mbante njė qafore tė
arit, e kishte pyetur Pejgamberin [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem]: “O i Derguar i All-llahut a ėshtė e ndaluar?”
Pejgamberi [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] iu pėrgjigj: “nėse e ke pastruar (dhėnė zekatin pėr te ) nuk ėshtė e ndaluar”.
Lloji pasurise vlera e nisabit vlera e zekatit vėrejtje
Ari 92 gram 2.5% Pėrdorim personal
Argjendi 595 gram 2.5% -//-
Tė holla- kesh, metalikė ekuivalenti nė ari 2.5% vlera e tanishme
Te mjellura 675 kg 5% tė mbjellura nėn mbikėqyrje
-//- 675 kg 10% tė mbjellura “te rastėsishme”
Tė mira komerciale ekuivalentin nė ari 2.5% vlera e tanishme
Disa dijetarė mendojnė se “ari pėr pėrdorim personal apo huazim ėshtė i liruar
nga zekati”, dhe ata bazojnė mendimin e tyre nė kėto argumente:
1- Hadithin qė thotė: “nuk ka zekat nė stoli tė grave”. Hadithi ėshtė i dobėt
pėr arsye se njė nga transmetuesit konsiderohet i dobėt.
2- Tregon Ebu Hurejre [radijall-llahu anhu]: “Nuk ka sadaka (zekat) muslimani nė
robin e tij apo kalin e tij”. ( transmeton Buhariu)
Tė bazuar nė kėtė hadith disa dijetarė vijnė nė pėrfundim se robi apo kali i njeriut
ėshtė njėsoj sikurse edhe stolitė personale dhe rrjedhimisht i njejti ligj do tė duhej tė aplikohej.
Mendimit tė cilit ne i pėrmbahemi ėshtė se zekatin duhet dhėnė nga stolite personale
gjithashtu, ngase besojme se ėshtė nė pėrputhje me ligjshmėrinė e Kuranit dhe tė Sunnetit siē e sqaruam mė lartė.
TE MIRAT MATERIALE (KOMERCIALE) DHE POSEDIMI I TOKES
Sa i pėrket zekatit nė tė mirat komerciale, poseduesi duhet tė llogaris vleren e saj
nė fund tė vitit dhe 2.5% nga vlera e tanishme tė jepet pėr zekat. Nėse vlera e tanishme e saj i pėrgjigjet vlerės sė shitjes,
mė shumė a me pak nuk ėshtė me rėndesi kėtu.
Sipas hadithit qė transmetohet nga Semura [radijall-llahu anhu]:
“I Dėrguari i All-llahut [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] na udhėzonte tė japim
zekatin nga ēdo gjė qė kishim pėrgatitur pėr shitje”. (Ebu Davud).
Kjo nėnkupton tokė pėr tė shitur, rishitur, ndėrtesa, automjete, pajisje makinerike pėr
shpėrndarjen e ujit, apo ndonjė artikull (mjet) tjeter pėr t`a shitur.
Pėr ndėrtesat qė janė paraparė pėr qira dhe jo pėr t`u shitur zekati duhet tė jepet nga
qiraja pėr njė vit, ndėrsa vet ndėrtesa nuk ėshtė valide pėr t`u dhėnė zekati pėr te meqė nuk ėshtė pėr shitje. Pėr dallim,
automjetet personale dhe ato qė jepen me qira janė valide pėr tu dhėnė zekati pėr to edhe nese nuk janė pėr shitje dhe poseduesi
i ka blere ato pėr nevoja personale.
Nėse poseduesi qė jep automjetet me qira ka akumuluar tė ardhura qė arrijnė vlerėn e
mjaftueshme pėr dhėnien e zekatit, duhet tė paguaj zekatin pavarsisht nėse paratė e akumuluara gjatė njė viti i ka mbajtur,
harxhuar, paguar borgjet apo blerė pasuri tė patundshme, kjo rrjedh nga argumentet e Sheriatit mbi obligimin e zekatit. Sipas
mendimeve tė shumicės sė dijetarėve borxhi nuk ėshtė arsyetim pėr mosdhėnien e zekatit.
Ngjajshėm ėshtė edhe rasti me pasuritė dhe tė hollat e bonjakėve apo tė njerėzve tė retarduar
mentalisht, kur tė arrijnė nisabin dhe bėhet njė vit duhet tė paguhet zekati, dhe mbikėqyrėsit duhet tė japin zekatin pėr
ta.
Kategoritė e atyreve qė e meritojnė zekatin
All-llahu xh.sh. ka kategorizuar ata qė e meritojnė zekatin nė Kuranin e Shenjtė:
“All-llahu caktoi obligim qė zekati t`ju takojė vetėm: tė varfėrve, (nevojtarėve)
tė ngratėve, (atyre qė s`kanė fare) punonjėsve (atyre qė e mbledhin) atyre qė duhet pėrfituar zemrat, e duhet dhėnė edhe pėr
lirim nga robėria, tė mbyturve nė borxhe, luftėtarėve nė rrugėn e All-llahut dhe atyre qė kanė mbetur nė rrugė. All-llahu
e di gjendjen e robėrve, punon sipas urtėsisė sė Tij”.
Shejh Ibn Bazi- (rahimehull-llah)